Önceki Sayfaya Geri dön
KİRA SÖZLEŞMELERİ VE TAHLİYE ÇALIŞMA NOTLARI
Kira sözleşmesi TBK 299
Kira sözleşmesi,kiraya verenin, bir şeyin kullanılmasını veya kullanmayla
birlikte ondan
yararlanılmasını kiracıya bırakmayı,
kiracının da buna karşılık kararlaştırılan
kira bedelini
ödemeyi üstlendiği sözleşmedir
Kira Sözleşmesinin Şekli
Kira Sözleşmesinin İspat Şekli
Kira Sözleşmesi Sözlü Yapılmış Olması Halinde
Sözleşmenin varlığı, davacı tarafından kanıtlanması gerekir.
Kira ilişkisinin varlığı HMK 200 (HUMK 288) Maddesine göre çözümlenir.
Yıllık kira miktarına göre tanık dinlenip dinlenmeyeceği üzerinde durulur.
Yıllık kira miktarı, tanık dinleme sınırının:
bulunduğundan sorun sadece yemine göre çözümlenir.
Kira Sözleşmesi Sözlü Yapılmış Olması Halinde
Kira Başlangıcı Ve Süresi Konusunda Anlaşmazlık Olması Halinde, Yazılı belge varsa bunun aksi yine yazılı belge ile ispatlanacağından aynı kuvvette yazılı belge istenir.Sözlü akitte ise başlangıç ve süresi yönünden tarafların her zaman tanık dinletme imkanları vardır (İspat için elektrik doğalgaz ve su abonman tarihlerden yararlanılabilir).
Davacının kira başlangıç tarih ve süresi olarak bildirdiği tarihe davalının karşı çıkması halinde ispat külfeti davacıda olduğundan davacı bu iddiasını kanıtlamak zorundadır. Davacı kanıtlayamadığı takdirde davalının bildirdiği tarih ve süreye itibar etmek gerekir.
Sözlü Kira Akdinde Kira Bedeli Konusunda Uyuşmazlık Çıkması Halinde
Sorun yine HMK 200 (HUMK 288) maddesi göz önünde bulundurularak çözümlenir.Yıllık kira miktarı tanık dinleme sınırının;
Ancak HMK 200/2 (HUMK 289 maddesi) uyarınca muvafakat edilmesi halinde tanık dinlenebilir.
TAHLİYE DAVALARINDA GÖREVLİ MAHKEME
Mahkemelerin görevleri yasalarla belirlenir. Görev kamu düzeni ile ilgilidir. Yargılamanın her aşamasında göz önünde bulundurulur. Tahliye davalarında görevli mahkeme HMK 4/1-a (HUMK 8/II-1) maddesinde belirtilmiştir. Kiralanan taşınmazların, 9.6.1932 tarihli ve 2004 sayılı İİK göre ilamsız icra yoluyla tahliyesine ilişkin hükümler ayrık olmak üzere, kira ilişkisinden doğan alacak davaları da dahil olmak üzere tüm uyuşmazlıkları konu alan davalar ile bu davalara karşı açılan davalar SHM görevlidir.(kiralananın taşınır veya taşınmaz olması önemli değildir)YETKİ HMK 5 (HUMK 9.) Md
Yetki : Bir davanın değerine bakılmaksızın hangi yer mahkemesinde bakılacağını ifade eder. Genel yetki kuralını belirleyen HMK 6 (HUMK 9) Md. Genel yetkili mahkeme davalı gerçek ve tüzel kişinin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesidir. Yerleşim yeri 22.11.2001 tarihli ve 4721 sayılı Türk medeni kanunu hükümlerine göre belirlenir.Bu hükme göre şahsi kişiler kendi aralarında yaptıkları kira sözleşmesi için yetki sözleşmesi düzenleyemeyeceklerdir.
Kira sözleşmesinin tarafları
Kira sözleşmesinde kiraya veren ve kiracı olmak üzere iki taraf vardır.Kiraya veren: Taşınmazı bedel karşılığında kullanma ile birlikte yararlanma hakkını kiracıya devir eden kimsedir.
Kiracı : Belli bir bedel karşılığında geçici bir süre için kullanan ve kullanma ile birlikte yararlanan kişidir.
Kiraya verenin borçları
KİRACININ BORÇLARI
TAHLİYE DAVALARINDA DAVA HAKKI
Kira Süresi
Kira sözleşmesi belirli ve belirli olmayan süre için yapılabilir.Kararlaştırılan sürenin geçmesiyle herhangi bir bildirim olmaksızın sona erecek kira sözleşmesi belirli sürelidir.
Diğer kira sözleşmeleri belirli olmayan bir süre için yapılmış sayılır
Kiralananın El Değiştirmesi TBK 310 md
Sözleşmenin kurulmasından sonra kiralanan herhangi bir sebeple el değiştirirse, yeni malik kira sözleşmesinin tarafı olur.Kamulaştırmaya ilişkin hükümler saklıdır
Alt Kira TBK 322
Kiracı, kiraya verene zarar verecek bir değişikliğe yol açmamak koşuluyla,kiralananı tamamen veya kısmen başkasına kiraya verebileceği gibi, kullanım hakkını da başkasına devir edebilir.-Kiracı konut ve çatılı iş yeri kiralarında kiraya verenin yazılı rızası olmadıkça, kiralananı
başkasına kiralayamayacağı gibi, kullanım hakkını da devredemez.
-Alt kiracı, kiralananı kiracıya tanınandan başka biçimde kullandığı takdirde kiracı,kiraya verene karşı sorumlu olur. Bu durumda kiraya veren kiracısına karşı sahip olduğu hakları alt kiracıya veya kullanım hakkını devralana karşı kullanabilir
Örnek : Devir alan kişinin kiralananı sözleşmeye uygun olarak kullanılmayacağının yada yapısal değişiklik yapılacağının anlaşılması, devir alan kişinin ekonomik güçünün bozuk olması, gibi durumlar gösterilebilir
İkincisi ise kiracı (birinci kiracı) dan kiralananı kiralayan üçüncü kişi arasındaki kira sözleşmesidir.ikinci durumda birinci sözleşmenin kiracısı ikinci sözleşmenin kiraya verenidir. İkinci sözleşme kurulmakla ilk kiracının kiraya verene karşı sorumluluğu devam etmektedir.ikinci kiracı kiralayana zarar verirse ilk kiracı bu zararlardan sorumludur.
Kira İlişkisinin Devri TBK 323
Kiracı,kiraya verenin yazılı rızasını almadıkça ,kira ilişkisini başkasına devredemez.kiraya veren,işyeri kiralarında haklı sebep olmadıkça bu rızayı vermekten kaçınamaz.-Kiraya verenin yazılı rızasıyla kira ilişkisi kendisine devredilen kişi,kira sözleşmesinde kiracının yerine geçer ve devreden kiracı,kiraya karşı borçlarından kurtulur.
-İş yeri kiralarında devreden kiracı, kira sözleşmesinin bitimine kadar ve en fazla iki yıl süreyle devralanla birlikte müteselsilen sorumlu olur.
a) Mevcut geçerli bir kira ilişkisinin bulunması
Kira sözleşmesinin devri için geçerli bir kira sözleşmesi bulunması gerekir. Böyle bir sözleşme yoksa devirden söz edilemez.
b) Tarafların kira ilişkisinin devrinde anlaşmış olmaları gerekir.
Kira sözleşmesinin devri, kiraya veren, kiracı ve devir alan kişi kiracılık ilişkisinin devri konusunda anlaşmaları gerekir.
Devir kiraya veren, kiracı ve devir alan kişi birlikte üçlü olarak anlaşmaları şeklinde olabileceği gibi, kiracı ile devir alan kişinin devir konusunda yapmış oldukları anlaşmaya daha sonra kiraya verenin onay vermesi ile de olabilir.
-İkinci durumda kiraya veren onay verinceye kadar kiracı ile devir alan arasında yapılan sözleşme geçersizdir. Kiraya verenin onayı ile birlikte hüküm ifade eder.
Kira Bedelini İfa Zamanı TBK 314
Kiracı, aksine sözleşme ve yerel adet olmadıkça kira bedelini ve gerekiyorsa yan giderleri,her ayın sonunda ve en geç kira süresinin betiminde ödemekle yükümlüdür
Kiracı tarafından yenilik ve değişiklik yapılması TBK 321 md
değişiklikler sebebiyle kiralananda ortaya çıkan değer artışının karşılığını isteyemez
Kiracı Tarafından Süresinden Önce Tahliye TBK 325 md (iş yeri kiralarında 325.maddesi 6353 SK 8 yıl ertelendi)
Makul süre
Kiralananın Gözden Geçirilmesi Ve Kiracıya Bildirme TBK 335 md
Kiraya veren, geri verme sırasında kiralananın durumunu gözden geçirmek ve kiracının sorumlu olduğu eksikleri ve ayıpları ona hemen yazılı olarak bildirmek zorundadır. Bu bildirim yapılmazsa, kiracı her türlü sorumluluktan kurtulur.Ancak teslim alma sırasında olağan incelemeyle olan eksikliklerin ve ayıpların varlığı halinde kiracının sorumluluğu devam eder. Kiraya veren, bu tür eksiklikleri ve ayıpları belirlediğinde, kiracıya hemen yazılı olarak bildirmek zorundadırKira sözleşmelerinin uzaması:
GENEL HÜKÜMLERE TABİ KİRA SÖZLEŞMELERİNİN UZAMASIKONUT VE ÇATILI İŞ YERİ KİRALARINDA SÖZLEŞMENİN UZAMASI: TBK 347 md
Konut ve çatılı işyeri kiralarında belirli süreli kira sözleşmeleri TBK 347 maddesine göre kiracı sözleşme bitim tarihinden 15 gün önce sözleşmeyi feshedeceğine dair bir bildirimde bulunmaz ise sözleşme aynı şartlarda birer yıl uzar.Konut ve çatılı iş yeri kiraları sözleşme bitim tarihi ile süresiz hale gelmesi mümkün değildir.
Konut çatılı iş yeri kiralarına tabi yerlerde süresiz olarak kiraya verilebilir.
ÜRÜN KİRASINDA sözleşmenin uzaması:
GENEL HÜKÜMLERE TABI SÖZLEŞMELERDE TAHLİYE
1-Kiracının Temerrüdü TBK 315 md
Kiracı kiralananın tesliminden sonra muaccel olan kira bedelini veya yan gideri ödeme borcunu ifa etmez ise, kiraya veren kiracıya yazılı olarak bir süre verip,bu sürede de ifa etmeme durumunda, sözleşmeyi feshedeceğini bildirebilir
Kiracıya verilecek süre en az on gün, konut ve çatılı işyeri kiralarında ise en az otuz gündür.
Bu süre, kiracıya yazılı bildirimin yapıldığı tarihi izleyen günden itibaren işlemeye başlar.
Dava Açma Hakkı
1. Kiraya verene
2. Kiraya veren olmayan malike
3. Taşınmazı iktisap eden (yeni malik) tanınmıştır.
İhtarda :
Genel hükümlere tabi kira sözleşmelerinde İstenilen kira parasının ödenmesi için, 6098 SK
315 Maddesine göre;
kiracıya verilecek ödeme süresi en az 10 gün,
konut ve çatılı iş yeri kiralarında en az otuz gündür.
Ürün kirasında BK 362 md.göre en az 60 gündür
Süreler yazılı bildirimin yapıldığı tarihi izleyen günden itibaren işlemeye başlar.
Dava:
Ödeme süresi beklendikten sonra açılması gerekir.dava açılabilmesi için sözleşme süresini bekleye gerek yoktur.
2-Özenle Kullanma Ve Komşulara Saygı Gösterme (Akte Aykırılık)TBK 316 md
Kiracı, kiralananı, sözleşmeye uygun olarak özenle kullanmak kiralananın bulunduğu taşınmazda oturan kişiler ile komşulara saygıyı göstermekle yükümlüdür
Kiracının bu yükümlülüğüne aykırı davranması durumunda kiraya veren, konut ve çatılı iş yeri kirasında,en az otuz gün süre vererek,aykırılığın giderilmesi,aksi takdirde sözleşmeyi feshedeceği konusunda yazılı bir ihtarda bulunur. Diğer kira ilişkilerinde ise ,kiraya veren,kiracıya önceden bir ihtarda bulunmaksızın yazılı bir bildirimle sözleşmeyi hemen feshedebilir.
Konut ve çatılı işyeri kirasında, kiracının kiralanana kasten ağır bir zarar vermesi, kiracıya verilecek sürenin yararsız olacağının anlaşılması veya kiracının bu yükümlülüğe aykırı davranışının kiraya veren veya ayrı taşınmazda oturan kişiler ile komşular bakımından çekilmez olması durumlarında kiraya veren yazılı bir bildirimle sözleşmeyi hemen feshedebilir.
Bu maddede Konut ve çatılı işyeri kiralarında akde aykırılık nedeniyle en az 30 gün süre verilmesi gerekir.
Konut ve çatılı iş yeri dışındaki diğer kira sözleşmelerinde akde aykırılık halinde süre vermeden yazılı ihtarla akit feshedilebilir.
Maddenin son fıkrasında açıktan fena kullanma nedeniyle akdin feshi sadece konut ve çatılı işyeri kiralarında mümkün diğer sözleşmelerde açıktan fana kullanmadan dolayı akdin feshedileceği öngörülmemiş
Akde Aykırılıkta Dava Açma Hakkı
3-Sözleşmenin Sona Ermesi Nedeniyle
Tahliye Davası : Sürenin Geçmesi İle TBK 327 md
Açık veya örtülü biçimde bir süre belirlenmiş ise kira sözleşmesi bu sürenin sonunda kendiliğinden sona erer.
Taraflar bu durumda açık bir anlaşma olmaksızın kira ilişkisini sürdürürlerse, kira sözleşmesi belirsiz süreli sözleşmeye dönüşür.
dava açabilir
4-Belisiz Süreli Kira Sözleşmelerinde Fesih Bildirimi Nedeniyle Açılan Tahliye Davaları TBK 328 md
Belirsiz süreli kira sözleşmelerinde taraflardan her biri ,daha uzun bir fesih bildirimi süresi veya başka bir fesih dönemi kararlaştırılmış olmadıkça,yasal fesih dönemlerine ve fesih bildirim sürelerine uyarak sözleşmeyi feshedebilir. Fesih dönemlerinin hesabın da,kira sözleşmesinin başlangıç tarihi esas alınır. Sözleşmede veya kanunda belirtilen fesih dönemine veya bildirim süresine uyulmamışsa bildirim bir sonraki fesih dönemi için geçerli olur.
Taşınır Kiralarında Feshi İhbar TBK 330/1 MD
Olağan Üstü Fesih Nedeniyle Tahliye :
Önemli Sebebler Nedeniyle Tahliye Taraflardan her biri kira ilişkisinin devamını kendisi için çekilmez hale getiren önemli sebeplerin varlığı durumunda, sözleşmeyi yasal fesih bildirim süresine uyarak her zaman feshedebilir. Hakim durum ve koşullar göz önünde tutarak, olağan üstü fesih bildiriminin parasal sonuçlarını karara bağlar
Konut Ve Çatılı İş Yeri Kiraları TBK 339 md
Konut ve çatılı iş yeri kiralarına ilişkin hükümler; bunlarla birlikte kullanımı kiracıya bırakılan eşya hakkında da uygulanır. Ancak bu hükümler,niteliği gereği geçici kullanıma özgülenmiş taşınmazların altı ay ve daha kısa süreyle kiralamalarında uygulanmaz. Kamu kurum ve kuruluşlarının,hangi usul ve esaslar içinde olursa olsun yaptıkları bütün kira sözleşmelerine de bu hükümler uygulanır. Konut Ve Çatılı İş Yeri Kira Hükümlerinin Uygulanmayacağı
Kiracının Güvence Vermesi TBK 342 md
Konut ve çatılı iş yeri kiralarında sözleşmeyle kiraya güvence verme borcu getirilmişse bu güvence üç aylık kira bedelini aşamaz. Güvence olarak para veya kıymetli evrak verilmesi kararlaştırılmışsa kiracı, kiraya verenin onayı olmaksızın çekilmemek üzere,parayı vadeli bir tasarruf hesabına yatırır.
Kıymetli evrak ise bir bankaya depo eder. Banka güvenceleri ancak iki tarafın rızasıyla veya icra takibinin kesinleşmesi ile yada mahkeme kararına dayanarak geri verebilir.
Güvence Parasının geri verilmesi
Kira Bedeli TBK 343
Kira sözleşmelerinde kira bedelinin belirlenmesi dışında kiracı aleyhine değişiklik yapılamaz.
Kira Bedelinin Belirlenmesi TBK 344
Taraflarca bu konuda bir anlaşma yapılıp yapılmadığına bakılmaksızın, beş yıldan uzun süreli veya beş yıldan sonra yenilenen kira sözleşmelerinde ve bundan sonraki her beş yılın sonunda,yeni kira yılında uygulanacak kira bedeli hakim tarafından üretici fiyat endeksindeki artış oranı kiralananın durumu ve emsal kira bedelleri göz önünde tutularak hakkaniyete uygun biçimde belirlenen kira bedeli, önceki fıkralarda yer alan ilkelere göre değiştirilebilir.
Sözleşmede kira bedeli yabancı para olarak kararlaştırılmış ise beş yıl geçmedikçe kira bedelinde değişiklik yapılamaz. beş yıl geçtikten sonra kira bedelinin belirlenmesinde yabancı paranın değerindeki değişiklikler de göz önünde bulundurularak üçüncü fıkra uygulanır.
Kira bedelinin belirlenmesine ilişkin dava her zaman açılabilir.
Ancak; bu dava, dava dilekçesinin yeni dönemin başlangıcından en geç otuz gün önceki bir tarihte kiracıya tebliğ edilmiş yada kiraya veren tarafından bu süre içinde kira bedelinin artırılacağına ilişkin olarak kiracıya yazılı bildirimde bulunmuş olması koşuluyla, izleyen yeni kira dönemi sonuna kadar açıldığı takdirde mahkemece belirlenecek kira bedeli bu yeni kira döneminin başlangıcından itibaren kiracıyı bağlar Sözleşmede yeni kira döneminde kira bedelinin artırılacağına ilişkin bir hüküm varsa,yeni kira döneminin sonuna kadar açılacak davada mahkemece belirlenecek kira bedeli de, bu yeni dönemin başlangıcından itibaren geçerli olur.
Uygulamada 3 yılda bir kira tespit davası açıldığı halde bu süre 5 yıla çıkarılmıştır.
Uygulamada ihtar süresi 15 gün iken bu yasa ile 30 güne çıkarılmıştır.
Kiracı Aleyhine Düzenleme Yasağı TBK 346 ( iş yeri kiraları ile ilgili olarak 8 yıl süre ile ertelenmiştir)
Kiracıya, kira bedeli ve yan giderler dışında başka bir ödeme yükümlülüğü getirilemez.
Özellikle kira bedelinin zamanında ödenmemesi halinde ceza koşulu ödeneceğine veya sonraki kira bedellerinin muaccel olacağına ilişkin anlaşmalar geçersizdir.
Bu madde ile uygulamada kiracılar açısından sıkıntı teşkil eden “muacceliyet” ve cezai şartlar” geçersiz kabul edilmiştir.
Buna göre kira bedelinin zamanında ödenmemesi halinde ceza koşulu ödeneceğine veya sonraki kira bedellerinin muaccel olacağına ilişkin yapılan anlaşmalar hükümsüzdür.
TBK sadece “kira bedelinin zamanında ödenmemesi haline” ilişkin olarak cezai şartları geçersiz sayılmıştır
Konut Ve Çatılı İş Yeri Kiralarında Sözleşmenin Sona Ermesi : Bildirim Yoluyla TBK 347 md
Konut ve çatılı işyeri kiralarında kiracı,belirli süreli sözleşmelerin süresinin bitiminden en az on beş gün önce bildirimde bulunmadıkça sözleşme aynı koşullarla bir yılı için uzatılmış sayılır. Kiraya veren,sözleşme süresinin bitimine dayanarak sözleşmeyi sona erdiremez. Belirsiz süreli kira sözleşmelerinde kiracı her zaman, kiraya veren ise kiranın başlangıcından on yıl geçtikten sonra genel hükümlere göre fesih bildirimiyle sözleşmeyi sona erdirebilirler. Genel hükümlere göre fesih hakkının kullanılabileceği durumlarda kiraya veren veya kiracı sözleşmeyi sona erdirebilir. Kiraya veren sözleşme süresinin bitimine dayanarak sözleşmeyi sona erdiremez. Ancak TBK 347 maddesinde kiraya verene de bir hak tanınmıştır. Zımni yenilemelerin önüne geçilmiştir. Kiraya veren TBK 347 maddesine göre; belirli süreli sözleşmenin On yıllık uzama süresi sonunda kiraya veren, bu süreyi izleyen her uzama yılının bitiminden en az üç ay önce bildirimde bulunmak koşuluyla her hangi bir sebep göstermeksizin sözleşmeye son verebilir. Sözleşmenin kiracı tarafından sınırsız olarak sürdürülmesi önlenmiştir.Örnek : Sözleşme süresi+10 yıl+1 yıl
Aile Konutu TBK 349
Aile konutu olarak kullanılmak üzere kiralanan taşınmazlarda kiracı, eşinin açık rızası olmadıkça kira sözleşmesini feshedemez. Bu rızanın alınması mümkün olmazsa veya eş haklı sebep olmaksızın rızasını vermekten kaçınırsa kiracı, hâkimden bu konuda bir karar vermesini isteyebilir. Kiracı olmayan eşin, kiraya verene bildirimde bulunarak kira sözleşmesinin tarafı sıfatını kazanması hâlinde kiraya veren, fesih bildirimi ile fesih ihtarına bağlı bir ödeme süresini kiracıya ve eşine ayrı ayrı bildirmek zorundadır. Aile konutu olarak kullanılmak üzere kiralanan taşınmazlarda kiracı, eşinin açık rızası olmadıkça kira sözleşmesini feshedemez. Bu rızanın alınması mümkün olmazsa veya eş haklı sebep olmaksızın rızasını vermekten kaçınırsa kiracı, hâkimden bu konuda bir karar vermesini isteyebilir. Kiracı olmayan eşin, kiraya verene bildirimde bulunarak kira sözleşmesinin tarafı sıfatını kazanması hâlinde kiraya veren, fesih bildirimi ile fesih ihtarına bağlı bir ödeme süresini kiracıya ve eşine ayrı ayrı bildirmek zorundadır.Gereksinim Nedeniyle Tahliye TBK 350/1 md
Kiraya veren Kiralananı kendisi, eşi, altsoyu, üstsoyu veya kanun gereği bakmakla yükümlü olduğu diğer kişiler için konut yada işyeri gereksinimi sebebiyle kullanma zorunluluğu varsa kira sözleşmesinin sonunda bir ay içerisinde dava açabileceği “hükmüne yer verilmiştir. Kiralananın yeniden inşası (TBK 350/2)veya imarı amacıyla esaslı onarımı, genişletilmesi ya da değiştirilmesi gerekli ve bu işler sırasında kiralananın kullanımı imkânsız ise, belirli süreli sözleşmelerde sürenin sonunda, belirsiz süreli sözleşmelerde kiraya ilişkin genel hükümlere göre fesih dönemine ve fesih bildirimi için öngörülen sürelere uyularak belirlenecek tarihten başlayarak bir ay içinde açacağı dava ile sona erdirebilir. TBK da kiraya veren kendisi eşi,Altsoyu, üstsoyu,veya kanun gereği bakmakla yükümlü olduğu diğer kişiler için konut yada işyeri gereksinimi için dava açabilir. Bakmakla yükümlü olduğu diğer kişiler TMK 364 maddesine göre belirlenecektirYeni Malikin Gereksinimi Nedeniyle Tahliye Davası 351/1 md
Kiralananı sonradan edinen kişi onu kendisi,eşi,altsoyu,üst soyu, veya kanun gereği bakmakla yükümlü olduğu diğer kişiler için konut veya iş yeri gereksinimi sebebiyle kullanma zorunluluğu varsa,edinme tarihinden başlayarak bir ay içinde durumu kiracıya yazılı olarak bildirmek koşuluyla,kira sözleşmesini altı ay sonra açacağı bir davayla sona erdirebilir. Kiraya veren Kiralananı kendisi, eşi, altsoyu, üstsoyu veya kanun gereği bakmakla yükümlü olduğu diğer kişiler için konut yada işyeri gereksinimi sebebiyle kullanma zorunluluğu varsa,kira sözleşmesinin sonunda bir ay içerisinde dava açabilir.
Kiracıdan Kaynaklanan Nedenlerle Tahliye Davaları
Tahliye Taahhüdüne Dayalı Tahliye Davaları TBK 352 mdKiracı,kiralananı teslim edilmesinden sonra,kiraya verene karşı kiralananı belli bir tarihte boşaltmayı yazılı olarak üstlendiği halde boşaltmamışsa kiraya veren,kira sözleşmesini bu tarihten başlayarak bir ay içinde icraya baş vurmak veya dava açmak suretiyle sona erdirebilir.
• Dava tahliye taahhüt edilen tarihi izleyen bir ay içinde SHM açılması veya bu süre içinde Taahhüde dayalı icra takibi yapılması gerekir.
• Daha önce kiracıya bildirilen tahliye iradesinin süre koruyucu niteliği yoktur.
• İcra takibi yapılmış ise yapılan takip süreyi koruyacağından bir ay geçtikten sonrada dava açılabilir
İki Haklı İhtar Nedeniyle
Kiracı, bir yıldan kısa süreli kira sözleşmelerinde kira süresi içinde;
Bir yıl ve daha uzun süreli kira sözleşmelerinde ise bir kira yılı veya bir kira yılını aşan süre içinde kira bedelini ödemediği için kendisine yazılı olarak iki haklı ihtarda bulunulmasına sebep olmuşsa kiraya veren,kira süresinin ve bir yıldan uzun süreli kiralarda ihtarların yapıldığı kira yılının bitiminden başlayarak bir ay içinde dava yoluyla kira sözleşmesini sona erdirebilir
6570 SK 7/e maddesinde Kısa süreli kira sözleşmelerinde iki haklı ihtar oluşmayacağı kabul edildiği halde,TBK da kiracı bir yıldan kısa süreli sözleşmelerinde kira süresi içinde kira bedelini ödemediği için kendisine iki haklı ihtarda bulunulmasına sebep olmuşsa kiraya veren sözleşmenin bittiği tarihten itibaren bir ay içinde dava yoluyla sözleşmeyi sona erdirebilir
• 6570 SK 7/e maddesinde uzun süreli kira sözleşmelerinde bir kira dönemi içerisinde iki hakli ihtara sebep olması halinde dava sözleşme süresinin bitiminden itibaren bir ay içinde açılacağı kabul edilmiş iken,TBK Kiracı, bir yıl ve daha uzun süreli kira sözleşmelerinde bir kira yılı veya bir kira yılını aşan süre içinde kira bedelini ödemediği için kendisine iki haklı ihtarda bulunulmasına sebep olmuşsa Kiraya veren kira ihtarlarının yapıldığı kira yılının bitiminden başlayarak bir ay içinde dava yoluyla kira sözleşmesini sona erdirebilir.
Kiracının Veya Birlikte Yaşadığı Eşinin Aynı İlçe Veya Belde Belediye Sınırları İçinde
Oturmaya Elverişli Bir Konutunun Bulunması TBK 352/3
Kiracının veya birlikte yaşadığı eşinin aynı ilçe ve belde belediye sınırları içinde oturmaya elverişli bir konutu bulunması durumunda kiraya veren,kira sözleşmesinin kurulması sırasında bunu bilmiyorsa,sözleşmenin bitiminden başlayarak bir ay içinde sözleşmeyi dava yoluyla sona erdirebilir. 6570 SK 7/son maddesinde “aynı şehir ve belediye hudutları” içinde kendisinin veya birlikte yaşadığı eşinin uhdesinde kayıtlı oturabileceği evinin bulunması tahliye sebebi sayıldığı halde-TBK aynı “ilçe veya belde belediye” sınırları içinde oturabileceği evinin bulunması tahliye sebebi sayılmıştır.Büyük şehir belediye sınırı kaldırılmıştır.
6570 SK 7/son maddesine göre dava açma hakkı malike tanındığı halde, TBK da dava hakkı kiraya verene tanınmıştır. 6570 SK 7/son maddesine göre tahliye davası açılması için evinin olmasını öğrenmesi yeterli idi.Kiraya verilirken evinin olduğunu bilip bilmemesinin önemi yoktu. TBK göre kiraya veren kiraya verdiği sırada evinin olduğunu biliyorsa bu maddeye göre dava açamayacaktır.
6570 SK 7/son maddesine göre dava açmak süreye bağlı değildir. evinin olduğunu öğrenir öğrenmez kira sözleşme süresini beklemeden Her zaman dava açabileceği kabul edilmiş iken TBK sözleşmenin bitiminden başlayarak bir ay içinde dava yoluyla sözleşmeyi sona erdirebileceği kabul edilmiştir
Dava Süresinin Uzaması Tbk 353 md
Kiraya veren en geç davanın açılması için öngörülen sürede dava açacağını
kiracıya yazılı
olarak bildirmişse dava açma süresi bir kira yılı için uzamış sayılır.
Ürün Kirası tbk 357
Ürün Kirası : Ürün kirası kiraya verenin;kiracıya ürün veren bir şeyin veya
hakkın
kullanılmasını,ve ürünlerin devşirilmesini bedel karşılığında bırakmayı
üstlendiği
sözleşmedir.
Konusu : Ürün veren bir taşınır veya taşınmaz mal yahut ticari bir işletme veya
hak oluşturur.
Örnek: Bağ, bahçe, tarla kiralaması, otel işletmesi ve kaplıca kiraları da
hasılat kirasını
oluşturur.
Ürün kirasında ücret para olacağı gibi elde edilen ürünün belli bir payı da
olabilir. Bu tür
kiralara iştirakli kira denir.
Bu ayırımda ürün kirasına ilişkin özel hükümler bulunmadıkça kira sözleşmesine
ilişkin genel
hükümler uygulanır. Hükmüne yer verilmiştir TBK 358 md
Ürün Kirasında Temerrüt TBK 362
Kiracı sözleşmede aksine bir hüküm veya yerel adet olmadıkça, kira bedelini ve
yan giderleri
her kira yılının ve en geç kira süresinin sonunda ödemekle yükümlüdür
Kiracı ,kiralananın tesliminden sonra vadesi gelmiş kira bedelini veya yan
giderleri ödemezse
kiraya veren, kiracıya yazılı olarak en az altmış günlük bir önel verip, bu önel
içinde
ödememesi durumunda sözleşmeyi feshedeceğini bildirebilir.
Ürün Kirasının Sona Ermesi TBK 367 md
Belirli süreli sözleşmelere sürenin bitiminde sözleşme kendiliğinden sona erer.
Sürenin
bitiminden itibaren bir ay içinde dava açılması gerekir.
Taraflar örtülü olarak sözleşmeyi sürdürmeleri halinde aksi kararlaştırılmadıkça
kira
sözleşmeleri birer yıl yenilenmiş sayılır.
Yenilenen kira sözleşmesi yasal bildirim süresine uyularak her kira yılının sonu
için
feshedilebilir.
BK.287 maddesinde 6 ay evvel ihbarı ön gördüğü halde TBK yasal bildirim süresine
uyularak fesih öngörmüştür.
Yenilenen kira sözleşmesi yasal bildirim süresine uyularak her kira sonu için
feshedilebilir.
-süreli ve belirsiz süreli ürün kiralarında yasal bildirim sürelerine uyularak
fesih edilmiş ise
Tahliyeye karar verilebilmesi için başka bir sebep aramaya gerek yoktur.
Fesih Bildirimi Sözleşmenin Sona Ermesi TBK 368 md
Belirsiz süreli sözleşmede fesih bildirim süresi sözleşme veya yerel adetle
belirlenmemiş ise
en az altı aylık bir bildirim süresine uyulmak koşuluyla tarafların her biri
sözleşmeyi
feshedebilir.
Aksine bir anlaşma yoksa tarımsal taşınmazlara ilişkin ürün kiralarında yerel
adetce
uygulanan bahar veya güz mevsimleri için diğer ürün kiralarında ise her hangi
bir zaman için
fesih bildirimi yapılabilir.
Örnek : 2008 yılı ilk baharı için sözleşme son verilmek istendiği takdirde 6 ay
öncesinden
01.09.2007 tarihinden önce feshi ihbarda bulunmuş olması gerekir (mart ayı ilk
baharın
başlangıcı-ekim ayıda son bahar için başlangıç olarak kabul edilir).
Vekalet ücreti:
Tahliye davalarında yıllık kira miktarı üzerinden nispi olarak alınır.
Kira Tespit davalarında vekalet ücreti bir önceki dönem ödenen kira bedeli ile
tespit edilen
bedel kira farkının 12 aylık çapımı ile elde edilen rakam üzerinden davacı
yararına.tespit
edilen miktar ile dava dilekçesinde tespit istenilen rakam arasındaki fark
üzerinden bulunan
rakam ile 12 aylık çarpımı ile elde edilen rakam üzerinden nisbi olarak vekalet
ücreti verilir.
Örnek :davacı için verilecek vekalet ücreti:
Davacı 1.1.2010yılında ödenen aylık 5.000 TL nin 1.1.2011 tarihinde başlayan
dönem
kirası aylık 7.500 TL olarak tespitini istemiş ise:
Mahkemece yargılama sonunda 7.000 TL olarak tespit etmiş se istenilen ve tespit
edilen kira farkı (7.000-5.000: 2000)2.000 TL olup 2000x12 =24.000 TL üzerinden
AAÜT
göre davacı lehine nisbi vekalet ücreti verilecektir.
Davalı yararına ise kabul edilen miktar 7.000 TL istenilen miktar 7.500 TL olup
(7.500-
7.000:500) aradakı fark 500 TL olup 12x500:6.000 tl lik kısım red edildiğinden
6.000 TL
üzerinden de davalı yararına AAÜT göre nisbi olarak vekalet ücreti verilmesi
gerekir
Harç
Tahliye davalarında harç yıllık kira miktarı üzerinden nisbi olarak alınır.
Tespit davalarında ise aylık kira farkı üzerinden nisbi olarak alınır.